Hamide HANGÜL
Kredi kanallarının daralması, faizleri yükselmesi, inşaat maliyetleriyle birlikte konut fiyatlarının da ulaşılabilir noktadan çok uzaklaşması krediyle ev sahibi olma talebini azaltmaya başladı. Bankalarda bugün konut kredisi faizi yıllık ağırlıklı ortalama yüzde 42,65 seviyesinde. Bankadan yüzde 4,29 oranla 120 ay vadeyle 2,5 milyon TL konut kredisi kullanıldığında, aylık taksitler 108 bin liraya yaklaşıyor.
Toplam geri ödeme de 12 milyon TL’yi buluyor. Bu da özellikle orta ve dar gelirliler için krediyle ev sahibi olmayı zorlaştırıyor. Gerek konut fiyatlarının fahiş artışla bugün geldiği nokta, gerekse finansman maliyetinin yükselmesinin etkisi illerde de etkisini gösterdi.
Ardahan’da 1, Bitlis’te 2 ipotekli
Türkiye’de bu yıl şubat ayında toplam konut satışları yüzde 17,3 artış göstermesine rağmen, kredi satışlar sert düşüş gösterdi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yapılan belirlemelere göre, ipotekli konut satışları 76 ilde gerileme gösterdi. En fazla düşüş yüzde 88,9’luk oranla Ardahan’da görülürken, bu ili yüzde 85’le Bitlis, yüzde 84’le Bayburt izledi. Böylelikle şubat ayında Ardahan’da 1, Bayburt’ta 2 konutun krediyle satıldığı belirlendi. Bitlis’te ise geçen yıl 40 adet olan ipotekli konut satışının, bu yıl aynı ayda 6’ya gerilediği görüldü.
Çorum’da 161’den 40’a düştü
Yine illere göre incelendiğin, geçen yıl şubatta ipotekli 161 konutun satıldığı Çorum’da, bu yıl aynı ayda sadece 40 konut satıldı. Bolu’da 122’den 38’e, Aksaray’da 75’ten 26’ya, Amasya’da 107’den 39’a, Çanakkale’de 161’den 57’ye, Düzce’de 113’den 50’ye, Edirne’de 116’dan 35’e, Erzurum’da 174’ten 76’ya, Giresun’da 119’dan 44’e, Kastamonu’da 92’den 35’e, Konya’da 364’ten 129’a, Trabzon’da 142’den 54’e, Zonguldak’ta 148’den 68’e gerilediği belirlendi.
Büyük şehirler toplamda arttı, ipotekli geriledi
Mega şehir İstanbul’da da kredili satışlarda düşüş görüldü. Bu yıl şubat ayında, geçen yılın aynı ayına göre aylık satışlarını yüzde 9,1 artışla 14 bin 980’den 16 bin 344’e yükselen İstanbul’da kredili satışlar yüzde 46,9’luk sert düşüş gösterdi. Böylelikle şubatta, 2023 Şubat’a göre satışları 3 bin 167 adetten 1.683’e geriledi. Başkent Ankara’da da benzer bir tablo ortaya konuldu. Toplam satışları yüzde 0.8 artan başkentte, ipotekliler yüzde 53,4 gerileme gösterdi. Böylelikle geçen ay toplam satışları 8 bin 235’ten 8 bin 300’e yükselirken, ipotekliler 2 bin 601’den 1.212’ye indi.
Antalya’da yüzde 49,9 gerileme
Turizmin gözde şehirlerinden Antalya’da da toplam satışlar artarken, ipoteklilerde sert düşüş gözlendi. Buna göre, şubatta toplam satışları yüzde 2 artarken, ipotekliler yüzde 49,4 gerileme gösterdi. Bu yıl şubat ayında toplam 5 bin 28 adet konut satıldı. Geçen yılın aynı ayında ise 4 bin 927 adette kalmıştı. İpotekliler ise aynı dönemde 547 adetten 277’ye geriledi. Toplam 5 bin 28 adetlik satışın 4 bin 751’ini diğer satışlar oluşturdu. Başka bir ifadeyle peşin, senetli ve firma bünyesindeki finansman imkanlarıyla gerçekleşti. Yine sıfır satışlar 1.781 adette kalırken, ikinci el 3 bin 247 adete yükseldi.
Deprem bölgesinde toparlanma
Türkiye’yi yasa boğan Pazarcık ve Elbistan depremlerinin yaşandığı Kahramanmaraş’ta toplam konut satışları yüzde 266,3 arttığı belirlendi. İpotekli ise yüzde 9,3 gerileme gösterdi. Yine depremin etkiledi illerden Adıyaman’da toplam satışlar yüzde 474,5 artarken, ipotekli yüzde 63,2 geriledi. Toplam satışlar Osmaniye’de yüzde 283,1, Malatya’da yüzde 145,6, Kilis’te yüzde 113,4, Şanlıurfa’da yüzde 99,1, Hatay’da yüzde 289,2 artış gösterdi. İpotekli de ise yüzde 43,8 düşüş gösterdiği belirlendi.
İpotekli sadece 5 ilde arttı
Kredili satışlar birçok ilde düşüş göstermesine rağmen 5 ilde yükselişe geçtiği belirlendi. En dikkat çekici artış Adana, Gaziantep ve Diyarbakır’da görüldü. Adana’da ipotekli satışlar, bu yıl şubat ayında, Şubat 2023’e göre, yüzde 114,1 artışla 99 adetten 212 adete yükseldi. Toplam satışlardaki başarısını kredilide de gösteren bir diğer il Diyarbakır.
Bu şehirde, toplam konut satışları yüzde 123,2, kredili yüzde 122,6 artış kaydetti. Böylelikle toplam satışlarını 729’dan 1.627’ye, ipoteklide 62’den 138’e çıkardı. Gaziantep de toplam konut satışlarını yüzde 219, kredilide yüzde 107 artırarak öne çıktı. Böylelikle toplamda 825 adetten 2 bin 634’e, ipoteklide 86 adetten 178’e yükseltti. Kredili satışlar Kilis’te yüzde 50, Şanlıurfa’da yüzde 51,3 artış kaydetti.
